کلید مینیاتوری تک فاز به منظور حفاظت از مدار در برابر خطای اتصال کوتاه و اضافه بار مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت اصلی این کلیدها نسبت به فیوز، برگشت به مدار بعد از قطع برق است. خطای اتصال کوتاه و اضافه بار سبب آسیب به وسایل خانگی از جمله کولر، یخچال، ماشین لباسشویی و غیره خواهد شد. از اینرو حفظ اصول ایمنی در هنگام استفاده از وسایل الکتریکی اهمیت بسیار زیادی دارد.
سازمان نظام مهندسی نیز بر حفظ تمام اصول ایمنی و استانداردهای لازم جهت حفظ امنیت مصرفکننده، تاکید بسیار زیادی دارد. ملاحظات ایمنی و حفاظت از لوازم برقی با استفاده از کلید مینیاتوری به صورت همزمان تامین می شود. در این مقاله به بررسی انواع تکفاز این کلیدها می پردازیم.
کلید مینیاتوری تک فاز چیست؟
کلید مینیاتوری تک فاز یک تجهیز حفاظتی برای مدارهای تکفاز است. با استفاده از این دستگاه میتوان مدار را در برابر خطای اتصال کوتاه و اضافه بار محافظت کرد. کلید مینیاتوری با عنوان فیوز مینیاتوری (miniature circuit breaker) نیز شناخته میشود. با توجه به تفاوت سیستم های الکتریکی، کلیدهای مینیاتوری مورد استفاده در این سیستم ها نیز متفاوت است. به عنوان مثال کلیدهای تکفاز با کلیدهای سه فاز متفاوت هستند.
مینیاتوری تکفاز دارای دو نوع تکپل و دو پل است که هریک کاربرد متفاوتی دارند. کلیدهای تکپل، دارای یک ترمینال ورودی و خروجی هستند و صرفا برای کنترل مسیر فاز استفاده میشود. این در حالی است که کلیدهای دوپل، دارای دو ترمینال فاز و نول هستند و هر دو مسیر را تحت کنترل خود دارند.
جزئیات بیشتر در مورد ساختار و عملکرد این کلیدها را می توانید در مقاله “ کلید مینیاتوری چیست؟ ” مطالعه کنید.
عملکرد کلید مینیاتوری تک فاز
همانطور که اشاره شد، این کلیدها از مدار و مصرف کننده ها در برابر رایج ترین خطاهای الکتریکی حفاظت می کنند. این عملکردها را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:
- محافظت از مدارهای الکتریکی در برابر اتصال کوتاه با مکانیزم الکترومغناطیسی
- حفاظت از اضافه بار حرارتی با مکانیزم بیمتال
به دلیل حفاظت قابل قبولی که از مدار می کنند، از کلیدهای مینیاتوری در موارد مختلفی مانند انتهای خط توزیع سیستمهای ولتاژ ضعیف، سیستمهای گرمایشی، محافظت از موتورهای الکتریکی ترانسفورماتورها، تابلوبرقهای خانگی و … استفاده میشود.
مزایای استفاده از کلید مینیاتوری
وقتی صحبت از مزایای کلید مینیاتوری به میان می آید، این موارد برای همه نمونه های مینیاتوری قابل تعمیم است. فرقی نمیکند کلید مینیاتوری تکفاز را مورد استفاده قرار می دهید یا نمونه سه فاز را، با نصب کلید مینیاتوری در تابلو برق از مزایای زیر بهره مند خواهید شد:
- بر خلاف فیوز، مینیاتوری ها پس از اصلاح خطا بدون نیاز به تعویض و یا تعمیر قابلیت استفاده مجدد دارند.
- دقت قطع بالا
- با استفاده از مینیاتوری می توانید به صورت همزمان مدار را کنترل و در برابر خطاها حفاظت کنید
- تنوع بالای کلیدهای مینیاتوری برای کاربردهای مختلف
- بدون نیاز به دانش فنی و به راحتی می توانید از آن استفاده کنید
بسته به نوع کاربرد ممکن است کلید مینیاتوری مزایای دیگری نیز برای شما داشته باشد.
دسته بندی کلید مینیاتوری تکفاز
مدارها و مصرف کننده های الکتریکی رفتار متفاوتی در مدار دارند. از اینرو الزامات حفاظتی مصرف کننده ها و مدارهای مختلف با هم متفاوت است. با توجه به تفاوت الزامات حفاظتی مورد نیاز، کلیدهای مینیاتوری نیز انواع مختلفی دارند. به منظور استانداردسازی کلید مینیاتوری با کاربردهای مختلف، مینیاتوری ها را کلاس بندی کرده اند. این کلیدها در تیپ های A، B، C، D، K و Z تولید می شوند. کلید مینیاتوری تک فاز اغلب در کلاس های B ، C و D تولید می شود. در ادامه جزئیات بیشتری در مورد این کلیدها را بررسی می کنیم.
کلید مینیاتوری تیپ B
این کلاس کلید مینیاتوری زمانی که جریان عبوری از آن بیش از 3 الی 5 برابر جریان نامی باشد، مدار را قطع می کند. زمان عکس العمل کلید مینیاتوری تک فاز تیپ B بین 0.04 تا 13 ثانیه است. این نوع از کلید مینیاتوری معمولاً در مصارف خانگی و کنترل بارهای روشنایی کاربرد دارند.
کلید مینیاتوری تیپ C
اگر جریان عبوری از کلید به بیش از 5 تا 10 برابر جریان نامی برسد، کلید مینیاتوری تیپC مدار را قطع خواهد کرد. زمان عملکرد این نوع کلیدها بین 0.04 تا 5 ثانیه است. کلید مینیاتوری تایپ C برای حفاظت از موتورهایی که دارای توان پایین و جریان راهاندازی بالایی هستند، مناسب است. همچنین در لوازم خانگی و تجاری مانند ترانسفورماتورها، مدارهای روشنایی فلورسنت و تجهیزات فناوری اطلاعات کاربرد دارد.
کلید مینیاتوری تیپ D
کلید مینیاتوری تیپ D زمانی عمل میکند که جریان بیش از 10 تا 20 برابر مقدار نامی باشد. زمان پاسخ این کلاس کلید مینیاتوری تکفاز بین 0.04 تا 3 ثانیه است. این کلید مینیاتوری جهت حفاظت بارهای خازنی و یا بارهایی که جریان هجومی زیادی دارند، استفاده میشود.
فیوز مینیاتوری تیپ B و فیوز مینیاتوری تیپ C بیشترین کاربرد را در ساختمانهای مسکونی، اداری و … دارند.
تولیدکنندگان کلید مینیاتوری تکفاز
کلیدهای مینیاتوری و به ویژه نمونه های تکفاز آن توسط شرکت های مختلفی در سراسر دنیا تولید می شوند. پر واضح است که کیفیت ساخت و در نتیجه قابلیت اطمینان و طول عمر محصولات برندهای مختلف با هم متفاوت است. از جمله برندهای بین المللی مشهور در این زمینه می توان به آ.ب.ب، زیمنس، اشنایدر، هیوندای، ال اس و … اشاره کرد.
کلید مینیاتوری تک فاز زیمنس
کلید مینیاتوری زیمنس از جمله برترین نمونه های موجود در بازار است که طول عمر بالایی دارد. این کلیدها مدار را در برابر اتصال کوتاه و همچنین اضافه بار حفاظت می کنند. تنوع بالا و رنج گسترده جریان این کلیدها، کاربرد گسترده آن ها را سبب شده است.
کلید مینیاتوری اشنایدر
اشنایدر الکتریک یک شرکت فرانسوی خوشنام در حوزه تجهیزات مرتبط با اتوماسیون صنعتی و تجهیزات الکتریکی است. قیمت مناسب، کیفیت خوب و فراوانی محصول در بازار ایران از جمله ویژگی های بارز محصولات این برند است. کلید مینیاتوری اشنایدر در انواع مختلفی تولید و در بازار موجود است.
کلید مینیاتوری هیوندای
کلید مینیاتوری هیوندای یک انتخاب ساده، ارزان و البته مطمئن برای کاربردهای مختلف است. این بریکرها حفاظت قابل اعتماد از مدار در برابر خطای اتصال کوتاه و اضافه جریان را امکانپذیر می کنند. رنج گسترده این کلیدها سبب می شود به راحتی بتوانید برای هر کاربردی از آن استفاده کنید. کلید مینیاتوری هیوندای سری HGD در دو سایز 63 و 125 عرضه می شوند. این بریکرها با ظرفیت شکست های متنوع رنج جریان 0.5 تا 125 آمپر را پوشش می دهند.
کلید مینیاتوری ABB
نام و آورزه شرکت آ.ب.ب را می توانید در هرجایی که سخن از اتوماسیون صنعتی و کنترل فرآیندهای بزرگ مانند نیروگاه ها و پست های توزیع برق است بشنوید. این غول تکنولوژی طیف بسیار گسترده از تجهیزات کنترلی از جمله کلیدهای مینیاتوری را تولید می کند. انواع مختلفی از کلید مینیاتوری ABB در فروشگاه پناپ کالا موجود است.
کلام آخر
کلید مینیاتوری تک فاز، یک کلید الکتریکی خودکار است که از آن برای محافظت از مدارهای الکتریکی ولتاژ پایین استفاده می شود. این کلیدها مدار را در برابر آسیبهای ناشی از اضافه بار یا اتصال کوتاه محافظت می کنند. انواع مختلف این کلیدها براساس میزان حساسیت به اضافه بار و سرعت عکسالعمل در کلاس های مختلفی دستهبندی میشوند.
مزیت اصلی این کلیدها نسبت به فیوز، قابلیت استفاده دوباره در صورت فعالشدن مکانیزم قطع مدار است. علاوهبراین، کلید مینیاتوری را میتوان به صورت دستی قطع کرد. این قابلیت برای انجام عملیات تعمیر و نگهداری بسیار حائز اهمیت است.