6 تفاوت کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک

در زمان استفاده از مدارهای الکتریکی، برای جلوگیری از بروز حوادث ،لازم است برخی پروتکل ها و نکات ایمنی رعایت شوند. یکی از نکات ایمنی مهم، استفاده از بریکرها یا کلیدهای الکتریکی خودکار است. وظیفه اصلی این تجهیزات ایمنی، محافظت از مدار در برابر خطاهای الکتریکی است. هم چنین این تجهیزات به حفاظت از وسایل برقی نیز کمک می کنند.

از جمله بریکرهای پرکاربرد می توان به کلید اتوماتیک (MCCB) و کلید مینیاتوری (MCB) اشاره کرد. با وجود اینکه این دو کلید از نظر عملکرد مشابه یکدیگرند؛ اما تفاوت هایی نیز بین آن ها وجود دارد.

در ادامه تفاوت کلید اتوماتیک و کلید مینیاتوری را برسی می کنیم. قبل از بررسی تفاوت های MCB و  MCCB در مقدمه ای کوتاه به معرفی آن ها می پردازیم.

کلید مینیاتوری (MCB) چیست؟

این کلید یک نوع بریکر خودکار است که از مدار در برابر صدمات ناشی از جریان اضافه حفاظت می کند. در واقع وظیفه اصلی آن، قطع جریان هنگام شناسایی خطا است. جریان اضافی معمولا در اثر اتصال کوتاه و یا اضافه بار اتفاق می افتد.

روند کار کلید مینیاتوری نیز بسیار ساده است. این کلید از دو کنتاکت ثابت و متحرک تشکیل شده است. زمانی که مقدار جریان عبوری از جریان نامی کلید بیشتر شود؛ کنتاکت متحرک از کنتاکت ثابت جدا و مدار قطع می شود.

برای مطالعه جزئیات بیشتر درمورد عملکرد این کلیدها میتوانید به مقاله “کلید مینیاتوری چیست؟” مراجعه کنید.

کلید اتوماتیک (MCCB) چیست؟

باوجود تفاوت کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک، این بریکرها از نظر اصول عملکرد تقریبا مشابه یکدیگرند. بنابراین کار این کلید نیز مانند کلید مینیاتوری، محافظت از مدار در برابر اضافه بار می باشد. این کلید مجهز به یک تیغه بیمتال است که به کمک آن، از مدار در برابر اضافه بار حرارتی حفاظت می کند.

همچنین توسط یک مکانیزم الکترو مغناطیسی، می تواند وقوع اتصال کوتاه در مدار را شناسایی کند.

جزئیات بیشتر درمورد این کلیدها را می توانید در مقاله “کلید اتوماتیک چیست و چه کاربردهایی دارد؟” مشاهده کنید.

شباهت های کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک

معمولا با وجود تفاوت هایی که بین تجهیزات محافظتی وجود دارد، دارای تشابهاتی نیز هستند. نمونه ای از این تجهیزات کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک است. قبل از برسی تفاوت کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک ، ابتدا به بیان شباهت های آن ها می پردازیم.

• هردو در مدارهای فشار ضعیف به کار می روند.
• هردو از تجهیزات محافظت کننده مدار هستند و در دسته بریکرها یا کلیدها قرار دارند.
• هردو کلید داراری توانایی حفاظت از مدار در برابر اتصال کوتاه و اضافه جریان هستند.
• تشخیص اتصال کوتاه در هردو کلید به وسیله سیم پیچ الکترو مغناطیسی و تشخیص اضافه بار توسط تیغه بیمتال انجام می شود.

تفاوت های کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک

بعد از بیان عملکرد و تشابهات بریکرهای مینیاتوری و اتوماتیک، به شرح تفاوت های آن ها می پردازیم. کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک 6 تفاوت اساسی با یکدیگر دارند که عبارتند از:

ابعاد و رنج جریان

باتوجه به نظر بسیاری از کارشناسان این حوزه، مهم ترین تفاوت کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک رنج جریان قابل کنترل به وسیله آن هاست. طراحی کلیدهای مینیاتوری به گونه ای است که در رنج جریان  پایین ( 5/0 تا کمتر از 100 آمپر ) کاربرد دارند. هم چنین این کلیدها ابعاد کوچکی دارند.

اما برخلاف کلید مینیاتوری ، کلید اتوماتیک دارای رنج جریان وسیع تر (معمولا تا 1600 آمپر) و ابعاد بزرگتری است. هرچند با بالا رفتن سطح فناوری، امکان ساخت کلید اتوماتیک در ابعاد کوچکتر فراهم شده است. طوری که به عنوان مثال کلیدهای 100 آمپر سری 3VM زیمنس تقریبا به اندازه یک مینیاتوری سه پل هستند.

جریان ثابت و بازه جریان

از دیگر تفاوت های کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک می توان به تفاوت در بازه جریان کلیدها اشاره کرد. درکلید اتوماتیک، برخی از پارامترها از جمله جریان کاری، قابل تنظیم است. به عنوان مثال جریان عبوری از کلید که با Ir  نشان داده می شود را می توان از 0.7 جریان نامی کلید تا جریان نامی تنظیم کرد.

و یا در رابطه با تشخیص خطا، حالت های ثابت و یا قابل تنظیمی در نظر گرفته شده است. واحد شناسایی خطا (تریپ یونیت کلید اتوماتیک) حرارتی- مغناطیسی که به منظور تشخیص خطای اضافه بار و اتصال کوتاه مورد استفاده قرار می گیرد در چهار نوع وجود دارد:

• حرارتی فیکس- مغناطیسی فیکس
• حرارتی قابل تنظیم – مغناطیسی فیکس
• حرارتی فیکس – مغناطیسی قابل تنظیم
• حرارتی قابل تنظیم- مغناطیسی قابل تنظیم

توضیحات تکمیلی در رابطه با مدل های مختلف کلید اتوماتیک در مقاله ” آشنایی با انواع کلید اتوماتیک و کاربردهای آن” در دسترس است.

این درحالی است که در کلید مینیاتوری همه چیز ثابت است.

محل استقرار این بخش از کلید اتوماتیک، معمولا در زیر قسمت دسته روشن و خاموش کلید است. در پایین آن نیز ترمینال های خروجی کلید قرار گرفته اند. نمونه های پیشرفته تر کلید اتوماتیک از واحد تشخیص خطا یا تریپ یونیت الکترونیکی بهره می برند. این کلیدها تنظیمات گسترده تری را در اختیار کاربر قرار می دهند.

تفاوت در ظرفیت قطع

ظرفیت قطع یا قدرت قطع، بیانگر حداکثر مقدار جریانی است که هنگام وقوع اتصال کوتاه می تواند از کلید عبور کند. با عبور این جریان ، کلید خطا را شناسایی کرده و مدار را قطع می کند. در واقع ظرفیت قطع حداکثر جریانی است کلید بدون آسیب دیدن می تواند مدار را در برابر آن ایمن کند.

بنابراین استفاده از کلیدهایی با ظرفیت شکست بالاتر، قابلیت اطمینان بیشتری را فراهم می کنند. توجه به این نکته ضروری است که ظرفیت شکست مورد نیاز متناسب با شرایط مدار در محل نصب کلید تعیین می شود.

کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک در این مورد نیز با یکدیگر متفاوتند. ظرفیت شکست کلید اتوماتیک به مراتب بالاتر از MCB است. در نتیجه با توجه به بالاتر بودن رنج جریان و ظرفیت شکست کلیدهای اتوماتیک، از این کلیدها در مداراتی که جریان نامی و خطای بیشتری دارند استفاده می شود.

واحد اندازه گیری جریان شکست کیلو آمپر(KA) است و با عنوان breaking capacity یا علامت اختصاری ICU بر روی پلاک کلیدها ثبت می شود.

تفاوت کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک در کاربرد

معمولا از کلید کامپکت برای کاربردهای تجاری و صنعتی در مقیاس بزرگ استفاده می شود. کارخانه های تولیدی، مراکز داده و ماشین آلات سنگین نمونه هایی از این کاربردها هستند که به دلیل داشتن سطح جریان و خطای بالاتر، از کلید کامپکت استفاده می کنند.

اما در مقابل کلیدهای مینیاتوری در واحدهای مسکونی، تجاری و صنعتی سبک به منظور محافظت از پریزهای برق، مدارهای روشنایی و بارهای الکتریکی کوچک به کار گرفته می شوند.

کلید مینیاتوری در حفاظت های جزیی تر مانند حفاظت از یک تجهیز خاص به کار می رود، در حالیکه کلید اتوماتیک برای حفاظت در سطوح بالاتر مدار و خطوط اصلی مورد استفاده قرار می گیرد. اگر در یک تابلو برق از کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک استفاده شده باشد، کلید اتوماتیک در ابتدای مسیر ورود برق به تابلو قرار می گیرد ولی کلید مینیاتوری در میانه مسیر و نزدیک به مصرف کننده نهایی نصب می شود.

کنترل از راه دور

امکان کنترل از راه دور، یک مزیت مهم برای سیتم های صنعتی است. به کمک این قابلیت میتوان مدار فرمان را در یک نقطه متمرکز، و با ارسال سیگنال های کنترلی قسمت های مختلف مدار را کنترل کرد. در کلید اتوماتیک نیز می توان با اتصال یک ابزار جانبی به کلید، این قابلیت را به آن اضافه کرد.

ولی در کلید مینیاتوری قابلیت کنترل از راه دور، به صورتی که در کلیدهای کامپکت وجود دارد، مشاهده نمی شود.( امکان اتصال کنتاکت کمکی، رله شنت و آندر برای مینیاتوری وجود دارد).

امکانات شبکه

 در سری های جدید MCCB قابلیت های جدیدی اضافه یا توسعه داده شده است. از جمله قابلیت های مهم نسخه های جدید کلید اتوماتیک می توان به امکان قرار گرفتن در شبکه و مانیتورینگ سیستم کنترل اشاره کرد. هم چنین به کمک پروتکل های ارتباطی جدید، گرفتن گزارش های لحظه ای آسان شده است. اما به دلیل نوع ساختار کلید مینیاتوری امکان افزودن این قابلیت به آن وجود ندارد.

چکیده تفاوت های MCB و MCCB

بعد از بررسی تفاوت های کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک، خلاصه آن ها را در جدول زیر آماده کرده ایم:

جمع بندی

کلید اتوماتیک و کلید مینیاتوری در دسته بریکرها قرار می گیرند و به طور گسترده در مدارات الکتریکی به کار می روند. این کلیدها از مدارهای الکتریکی در برابر آسیب های ناشی از اضافه جریان حرارتی و اتصال کوتاه محافظت می کنند.

با وجود تشابه در نوع عملکرد و مکانیزم محافظتی این کلیدها، تفاوت های اساسی نیز بین آن ها وجود دارد. در این مقاله تفاوت کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک را مورد بررسی قرار داده ایم.

6 تفاوتی که در این محتوا به آن اشاره شد، اصلی ترین تفاوت های کلید اتوماتیک و کلید مینیاتوری است. این تفاوت ها بر اساس ساختار این دو کلید مطرح شدند. تفاوت های دیگری هم وجود دارد که زیر شاخه محسوب می شود. برای نمونه تفاوت قیمت کلید اتوماتیک و کلید مینیاتوری نا گفته مشخص است.  در حالت کلی قیمت کلید اتوماتیک بالاتر از قیمت کلید مینیاتوری است اما برای مقایسه بهتر قیمت ها می توانید به صفحات  “کلید مینیاتوری“  و “کلید اتوماتیک” مراجعه نمایید .