کلید حرارتی یا کلید حفاظت موتور (MPCB) از جمله تجهیزات بسیار پرکاربرد صنعتی است. استفاده از این کلیدها در فضاهای تجاری و صنعتی به منظور کارکرد ایمن موتورهای الکتریکی بسیار حائز اهمیت است. برای دستیابی به کارکرد مطمئن و محافظت مورد انتظار در مقابل خطاهای الکتریکی، لازم است این کلیدها به درستی نصب شوند. در این مقاله با ما همراه باشید تا با نحوه صحیح نصب کلید حرارتی به صورت گام به گام آشنا شوید.
گام به گام نصب کلید حرارتی
کلیدهای حرارتی برای به کار گیری در سیستم های سه فاز تولید شدهاند. با این حال به منظور کنترل موتورهای تک فاز نیز میتوان از آنها بهره برد. نکتهای که باید به آن توجه کرد این است که علی رغم مشابهت نصب کلیدهای حرارتی در هر دو سیستم تک فاز و سه فاز، چند تفاوت کلیدی برای نصب آنها در سیستم تک فاز وجود دارد.
در شروع، مراحل نصب این کلیدها برای سیستم سه فاز را بررسی میکنیم و در ادامه نحوه به کارگیری آنها در کنترل موتور تک فاز را شرح میدهیم.
نصب کلید حرارتی برای موتور سه فاز
برای نصب این کلیدها به صورت استاندارد و مطمئن مطابق مراحل زیر عمل کنید:
گام اول: تعیین سایز مناسب کلید حفاظت موتور (MPCB)
تقسیم بندی کلیدهای حرارتی بر اساس ماکزیمم جریانی که به صورت ایمن میتوانند آن را قطع کنند، انجام میگیرد. به همین جهت اولین اقدامی که برای به کارگیری این کلیدها باید انجام دهید، انتخاب کلیدی است که با نیازهای پروژه هماهنگ باشد.
برای این کار ابتدا باید مقدار جریان بار کامل موتور(FLC) رامشخص کنید. در واقع جریانی که موتور در زمان کار با بار کامل مصرف میکند، جریان بار کامل نامیده میشود. مقدار FLC را میتوانید در پلاک موتور یا اطلاعات فنی ارائه شده توسط تولید کننده بیابید.
حال که مقدار FLC را میدانید، کلیدحرارتیای را انتخاب کنید که رده بندی جریان آن، برابر یا بزرگتر از FLC باشد. توجه به رده بندی کلید از این جهت اهمیت دارد که در مواقع لزوم کلید حرارتی بتواند عملکرد مطمئن و مطلوبی را ارائه دهد.
استفاده از این کلیدها به منظور محافظت از موتور الکتریکی در مقابل اتصال کوتاه، اضافه جریان و سایر خطاهای ممکن انجام میگیرد.
گام دوم: نصب سخت افزار کلید حرارتی
حالا که کلید حرارتی مناسب خود را یافتید، میتوانید سراغ نصب آن بروید. کلید باید در مکان مناسبی نصب شود. برای این منظور بهتر است کلید حرارتی در جایی که به موتور نزدیک است نصب شود. همچنین کلید باید در محلی از تابلو نصب شود که نگهداری و بازرسی از آن براحتی انجام شود. در ضمن MPCB ها مانند کلیدهای مینیاتوری به راحتی روی دین ریل نصب می شوند.
گام سوم: سیم بندی
در قدم بعد مطابق دستورالعملی که توسط تولید کننده ارائه شده است، سیمهای وروردی و خروجی را به کلید حرارتی متصل کنید. در کلیدهای حرارتی محل ترمینالهای ورودی و خروجی بر روی آنها مشخص است. در هنگام وصل کردن سیمها از درستی محل اتصال اطمینان حاصل کنید.
توجه کنید که ترمینال خط برای اتصال به سیمهای ورودی و ترمینال بار برای اتصال سیمهای خروجی میباشد. در شکل زیر دیاگرام سیم بندی اتصال کلید حرارتی به موتور سه فاز نمایش داده شدهاست.
در زمان نصب کلید حرارتی برای لخت کردن سیمها یا کوتاه کردنشان، از ابزارهای مطمئن و استاندارد استفاده نمایید. توجه داشته باشید که سیمها باید به اندازه مناسب لخت شوند زیرا درصورت ورود سیم روکشدار به ترمینال نه تنها اتصال الکتریکی به صورت مطلوب انجام نمیشود بلکه عمر ترمینالها نیز کاهش خواهد یافت.
گام چهارم: تنظیم جریان تریپ
با استفاده از کلیدهای حرارتی میتوان یک بازه جریان را کنترل کرد. جریانی که MPCB در آن به منظور محافظت موتور در مقابل اتصال کوتاه یا اضافه بار مدار را قطع میکند، جریان تریپ نامیده میشود. در کلیدهای حرارتی میتوان جریان تریپ را تنظیم کرد.
جریان تریپ کلید حرارتی براساس جریان بار کامل موتور یا FLC تنظیم می شود. برای این منظور پیچ تنظیم جریان را چرخانده و روی مقدار مطلوب قرار دهید.
گام پنجم: تست کلید حرارتی
پس از نصب کلید حرارتی و در گام پایانی باید از صحت کارکرد کلید مطمئن شد. پس از پایان نصب و اتصال سیمها کارکرد کلید را مورد بررسی قرار دهید. برای بررسی عملکرد MPCB ،لازم است به صورت دستی یا به کمک دستگاه تست، موقعیت اتصال کوتاه و اضافه بار موتور را شبیه سازی کنیم.
توصیه میشود به منظور اطمینان بیشتر از عملکرد مطلوب کلید حرارتی، عملیات تست کلید چند مرتبه تکرار شود. در صورتی که کلید تست ها را با موفقیت پشت سر گذاشت، میتوانید با آسودگی کلید را وارد مدار کنید.
حفاظت از موتور تکفاز با کلید حرارتی
برای حفاظت موتور تک فاز در مقابل اتصال کوتاه و اضافه بار میتوان از کلید حرارتی استفاده کرد. جهت انجام این کار باید اقدامات زیر انجام گیرد:
مرحله 1: تعیین کلید حرارتی مناسب
همانطور که در مورد موتورهای سه فاز بیان شد، در موتور تک فاز نیز اولین کاری گام نصب کلید حرارتی ، انتخاب MPCB مناسب است. کلیدی مطلوب است که بتواند ماکزیمم جریانی که موتور بدون خاموش شدن عبور میدهد را کنترل نماید.
به کمک ضرب FLC(جریان بار کامل) در ولتاژ موتور می توان مقدار حداکثر توان را بدست آورد. این مشخصات عموما درپلاک موتور یا اطلاعات ارائه شده توسط تولید کننده ثبت می شوند.
مرحله 2: نصب کلید حرارتی در تابلو برق
در زمان نصب کلید باید توجه داشت که کلید در محل مناسبی قرار بگیرد. مکان نصب کلید باید در جایی باشد که دسترسی به آن جهت بازرسی و نگهداری آن به راحتی امکان پذیر باشد.
مرحله 3: سیم ها را وصل کنید
پیشتر گفتیم که تولید و طراحی کلیدهای حرارتی برای به کارگیری آنها در ارتباط با موتورهای سه فاز انجام شده است. با توجه به این مطلب بدیهی است استفاده از این کلیدها برای حفاظت موتورهای تک فاز، نیازمند اقدامات خاصی خواهد بود.
سیم بندی متفاوت کلیدهای حرارتی در اتصال به موتورهای سه فاز و تک فاز مهمترین تفاوت، در به کارگیری آن ها برای این دو نوع موتور است. تصویر زیر به مقایسه سیم بندی این کلیدها در موتور سه فاز و تک فاز پرداخته است.
توجه داشته باشید که باید از سیمهایی با نوع و اندازه مناسب در اتصال کلید به موتور استفاده شود. اتصال سیمها باید مطابق توصیهها و راهنمای ارائه شده توسط تولید کننده انجام گیرد.
مرحله 4: تنظیم جریان تریپ
در این مرحله باید جریان تریپ کلید حرارتی مورد استفاده برای موتور تک فاز تنظیم گردد. این جریان متناسب با حداکثر جریان موتور تک فاز مورد نظر در نظر گرفته می شود. کلید در جریانهای بزرگتر از جریان تریپ که ناشی از اضافه بار است، مدار موتور را قطع خواهد کرد.
مرحله 5: تست عملکرد کلید حرارتی
برای اطمینان از عملکرد صحیح کلید، وضعیت اتصال کوتاه یا اضافه بار به کمک دستگاه تست یا به صورت دستی شبیه سازی می شود.
نصب این کلیدها برای حفاظت موتورهای تک فاز، کار آسانی است که نیازمند توجه به راهنماییهای تولید کننده و قوانین محیطی میباشد. به منظور اجرای یک حفاظت مطلوب و مطمئن برای موتور، باید مراحل انتخاب کلید حرارتی، نصب دستگاه، سیم کشی، تنظیم جریان قطع و فرآیند بررسی عملکرد MPCB به درستی طی شوند.
نکات تکمیلی
در نصب کلیدهای حرارتی، در کنار انجام مراحل ذکر شده خوب است به نکات تکمیلی زیر نیز توجه کنید تا حفاظت کاملتری از موتور صوررت گیرد. حال به بیان این نکات میپردازیم:
انتخاب کلید حرارتی مناسب
دسته بندی کلیدهای حرارتی برمبنای رنج جریان نامیای که در آن توان محافظت از موتور را دارد، انجام میگیرد. پارامتر مهم دیگری که در کنار جریان و توان نامی باید مورد توجه قرار بگیرد، قدرت قطع کلید است. با توجه به این فاکتور منابعی که کلید میتواند جهت کنترل موتور در آنها مورد استفاده قرار گیرد، مشخص میشود.
دمای محیط را در نظر بگیرید
یکی از عوامل موثر بر عملکرد کلید حرارتی دمای محیط است. بنابراین توصیه میشود در زمان انتخاب کلید مناسب، وضعیت دمای مکان استفاده از کلید را بررسی نموده و با توجه به آن MPCB مطلوب را انتخاب نمایید.
استفاده از سیم مناسب
چنانچه در نصب کلید حرارتی سیم مناسب از نظر نوع و اندازه استفاده نشود، ممکن است شاهد اختلال در کارکرد کلید باشیم. یعنی کلید در مواقع لزوم خاموش نشود و در شرایط غیر ضروری خاموش شود. این موضوع بیانگر اهمیت استفاده از سیمهایی با نوع و اندازه مناسب در زمان سیم بندی کلید است.
از استانداردهای محل نصب پیروی کنید
با توجه به استفاده از کلید حرارتی در کنار سایر تجهیزات یک شبکه وسیع و وجود سیمهای فراوان، برای راحت شدن نگهداری و تعمیر تجهیزات باید در زمان نصب، استاندارهایی رعایت شود. از آنجا که تعریف این استانداردها به صورت محلی انجام میگیرد، این قوانین میتوانند در هر پروژه متفاوت باشند.
از این رو باید در هنگام نصب به استاندارها و قوانین محلی توجه کنید. نحوه سیمکشی، الزمات نصب و برچسب گذاری سیمها از جمله موارد بیان شده در این استاندارها میباشند.
انجام تعمیر و نگهداری منظم
لازم است به صورت منظم فرآیند تعمیر و نگهداری برای حصول اطمینان از کارکرد مطلوب کلید حرارتی و تجهیزات دیگر انجام گیرد. اقداماتی که به این منظورانجام میشود شامل تست جریان قطع، بررسی کلید از نظر فرسودگی یا آسیب و بازرسی اتصالات و سیم بندیها است.
جمع بندی
استفاده و نصب صحیح کلید حرارتی موضوع مهمی در دست یابی به کارکرد مطلوب و ایمن موتورهای الکتریکی است. با در نظر گرفتن نکات و راهنماییهای ارائه شده در این مقاله، می توانید فرآیند آسان اما بسیار مهم نصب را به درستی و با اطمینان به انجام برسانید. با یک نصب صحیح میتوانید از کارکرد موثر و ایمن کلید و درنتیجه از حفاظت مطلوب موتور اطمینان حاصل کنید.
همواره توصیه ها و راهنمایی های ارائه شده توسط تولید کننده را مورد توجه قرار دهید و در صورت داشتن هر گونه ابهام، قبل از هر اقدامی با یک تکنسین متبحر مشورت کنید.