تجهیزات فشار ضعیف به دو گروه حفاظتی و کلیدزنی تقسیم می شوند. کنتاکتورها از جمله تجهیزات بسیار پرکاربرد در کلیدزنی صنعتی هستند. این کلیدهای الکترومکانیکی عملکرد پایدار و قابلیت کنترل از راه دور را به کاربران ارائه می کنند. اگر قصد راه اندازی یک بار صنعتی را دارید، خرید کنتاکتور از جمله اقداماتی است که باید انجام دهید.
تنوع مصرف کننده های قابل کنترل با کنتاکتور از یک سو و الزامات متفاوت بارهای (حتی مشابه) از سوی دیگر سبب شده است کنتاکتورها انواع گسترده ای داشته باشند. علاوه بر این عوامل دیگری نیز سبب تنوع و ایجاد تغییر در ساختار کنتاکتور می شوند که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.
کنتاکتور چیست؟
یک کلید الکتریکی است که جریان برق بار را وصل یا آن را قطع می کند. ساختار آن از یک سیم پیچ، کنتاکت ها و کنتاکت های کمکی که در یک محفظه بادوام قرار گرفته اند تشکیل می شود. کنتاکتورها برای تحمل بارهای با جریان بالا طراحی شده اند و قادرند جریان های بالا را به دفعات قطع و وصل کنند. قابلیت کنترل محلی و کنترل از راه دور این کلیدها را از سایر کلیدها متمایز می کند.
جزئیات بیشتر در مورد این تجهیزات را می توانید در مقاله ” کنتاکتور چیست ” ببینید.
ساختار کنتاکتور
آشنایی با ساختار استاندارد کنتاکتور کمک می کند با دید بهتری اقدام به خرید کنتاکتور کنید. به بیان ساده کنتاکتور یک کلید الکتریکی است که جریان برق را قطع و وصل می کند. با توجه به یکسان بودن عملکرد، ساختار همه کنتاکتورها تقریبا یکسان است. مهمترین بخش های ساختار داخلی کنتاکتور عبارتند از:
- سیم پیچ
- کنتاکت اصلی
- کنتاکت های کمکی
- مکانیزم کنترل جرقه
- محفظه عایق
کنتاکتورها قادر به کنترل بارهای جریان بالا هستند و قادرند مدار را به دفعات قطع و وصل کنند. بارهای مختلف به ویژه در لحظه شروع به کار رفتار متفاوتی دارند. به عنوان مثال موتورها (و سایر بارهای القایی) در لحظه شروع به کار جریان هجومی بزرگی از مدار می کشند. این جریان گاهی اوقات تا 10 برابر جریان نامی می رسد. کنتاکتور مورد استفاده برای کنترل موتور باید بتواند در برابر این جریان بزرگ دوام بیاورد. برای کنترل موتورها خرید کنتاکتور کلاس AC3 یا AC4 توصیه می شود.
کنتاکتورها چگونه کار می کنند؟
برای سهولت درک موضوع، ساختار داخلی کنتاکتور را به مدار قدرت و مدار فرمان تقسیم می کنیم. مدار قدرت شامل تیغه های ثابت و متحرک کنتاکت اصلی است. مدار فرمان نیز شامل یک سیم پیچ و هسته مغناطیسی آن است. تیغه اصلی در حالت عادی در وضعیت باز قرار دارد. این وضعیت به کمک یک فنر حفظ می شود. وقتی سیگنال فرمان به بوبین می رسد، سیم پیچ برقرار شده و ایجاد یک میدان مغناطیسی می کند. قدرت میدان مغناطیسی بر نیروی فنر غلبه کرده و تیغه متحرک را به تیغه ثابت می چسباند. این وضعیت مسیر جریان را بسته و بار روشن می شود. نکته حائز اهمیت در مورد عملکرد کنتاکتورها تفاوت مشخصات عملیاتی آن هاست که در زمان خرید کنتاکتور باید مورد توجه قرار بگیرد.
کاربردهای کنتاکتور
کنتاکتور را می توان برای کنترل اغلب بارهای الکتریکی مورد استفاده قرار داد. کنتاکتورها رنج جریان گسترده ای دارند و از سوی دیگر متناسب با نوع باری که کنترل می کنند، کلاس بندی های متفاوتی برای آن ها تعریف شده است. از جمله کاربردهای کنتاکتور در محیط های صنعتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کنترل هیتر و گرم کن الکتریکی
- کنترل سیستم های روشنایی
- کنترل موتورهای الکتریکی
- کنترل سیستم های تهویه مطبوع
اگر قصد خرید کنتاکتور برای کاربرد دیگری را دارید، توصیه می کنیم با کارشناسان ما در این زمینه مشورت کنید.
نکات مهم در خرید کنتاکتور
کنتاکتورها نقش بسیار مهمی در صنعت ایفا می کنند. روشن و خاموش شدن به موقع و ایمن دستگاه ها و تجهیزات سبب ارتقای کیفیت محصول نهایی خواهد شد. از سوی دیگر توقف بدون برنامه ریزی خط هزینه های زیادی را به سیستم تحمیل می کند. به منظور پیشگیری از چالش های مرتبط با توقف ناگهانی خط لازم است در انتخاب کنتاکتور و سایر تجهیزات فشار ضعیف و حتی پی ال سی به نکات مهمی توجه کنیم.
در ادامه به بررسی برخی نکات مهم در خرید کنتاکتور خواهیم پرداخت.
سیستم ولتاژی
دو سیستم ولتاژی AC و DC وجود دارد که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. کنترل جریان های بزرگ از راه دور در هر دو سیستم ولتاژی مورد نیاز است. براین اساس کنتاکتورها به دو نوع کنتاکتور AC و کنتاکتور DC تقسیم می شوند. لازم به ذکر است کنتاکتورها به دو ولتاژ بار و فرمان نیاز دارند. در این دسته بندی هدف ما ولتاژ یا نوع باری است که باید کنترل شود.
عملکرد در مدار
علاوه بر کلاس بندی های انجام شده برای کنتاکتورها، این کلیدها را براساس عملکرد نیز دسته بندی می کنند. در این دسته بندی می توان به انواع زیر اشاره کرد:
- کنتاکتور خازنی
- کنتاکتور قدرت
- کنتاکتور فرمان
بسته به نوع بار و کاربری مورد نظر می توانید از بین گزینه های مختلف اقدام به انتخاب کنید.
کلاس کاری یا نوع بار
یکی از نکات بسیار مهم در خرید کنتاکتور، مطابقت کلاس کاری کنتاکتور با نوع بار است. بارهای الکتریکی مختلف در لحظه شروع به کار رفتار متفاوتی دارند. به عنوان مثال یک موتور الکتریکی در لحظه شروع به کار جریان راه اندازی بین 5 تا 10 برابر جریان نامی از مدار می کشد. این افزایش جریان لحظه ای بر عملکرد و طول عمر کنتاکتور اثر می گذارد. اما یک بار مقاومتی ساده جریان راه اندازی حدود 1.5 برابر جریان نامی دارد. این تفاوت ها سبب شد یک کلاس بندی استاندارد برای کنتاکتورها ارائه شود. جزئیات کلاس های کاری را در جدول زیر ببینید.
سیستم ولتاژی | کلاس کاری کنتاکتور | موارد استفاده از کنتاکتور |
جریان متناوب ( AC) | AC1 | باراهمی – بار غیر سلفی یا باخاصیت سلفی ضعیف – گرم کن برقی COSΦ=0/95 |
AC2 | برای راه اندازی موتورهای آسنکرون روتور سیم پیچی، بدون ترمز جریان مخالف، جریان راه اندازی بستگی به مقاومت مدار روتور دارد. پارامترهای موتور بر قیمت کنتاکتور تاثیر خواهد داشت. |
AC2 | برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور سیم پیچی با ترمز جریان مخالف |
AC3 | برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور قفسهای – هنگام قطع جریان نامی از تیغههای کنتاکتور عبور میکند – تحمل جریان راه اندازی 5 تا 7 برابر جریان نامی |
AC4 | برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور قفسهای – به کار بردن ترمز جریان مخالف – تغییر جهت گردش الکتروموتور روتور قفسهای – تعداد دفعات قطع و وصل زیاد در فواصل زمانی اندک |
AC11 | کنتاکتور کمکی – کنتاکتور فرمان بدون داشتن کنتاکت قدرت کوپل مغناطیسی – استفاده فقط در مدار فرمان |
DC | DC1 | بار اهمی – بار غیر سلفی یا با خاصیت سلفی ضعیف – گرم کن برقی |
DC2 | راه اندازی موتور شنت – قطع کردن موتور هنگام کار |
DC3 | برای راه اندازی موتور شنت با تعداد دفعات قطع و وصل زیاد در فواصل زمانی اندک – مدار ترنر |
DC4 | راه اندازی موتور سری – قطع موتور هنگام کار |
DC5 | راه اندازی موتور سری با تعداد دفعات قطع و وصل زیاد، در فواصل زمانی اندک – تغییر جهت گردش موتور – مدار ترنر |
DC11 | کنتاکتور کمکی – کنتاکتور فرمان – کوپل مغناطیسی |
جریان یا توان نامی
کنتاکتورها براساس جریان نامی یا به عبارت بهتر جریانی که می توانند از خود عبور دهند، انواع مختلفی دارند. در خرید کنتاکتور دقت کنید جریان نامی کنتاکتور با جریان نامی بار برابر باشد. در سورتی که بار مورد نظر در رنج استاندارد کنتاکتورهای موجود نباشد، به منظور اطمینان خاطر از عملکرد پایدار کنتاکتور با جریان بالاتر را انتخاب کنید.
هماهنگی با مدار فرمان
ولتاژ بوبین کنتاکتورها طیف گسترده ای دارد. رنج و نوع ولتاژ بوبین بین برندهای مختلف کنتاکتور متفاوت است. به صورت کلی رنج ولتاژ بوبین کنتاکتور از 12 ولت شروع شده و تا 380 ولت گسترده می شود. کشوری که در آن از کنتاکتور استفاده می کنید، الزامات مدار و همچنین طراحی مدار فرمان روی انتخاب ولتاژ بوبین تاثیر گذار است. لازم به ذکر است ولتاژ بوبین می تواند از نوع AC یا DC باشد.
اطلاعات بیشتر در مورد خرید کنتاکتور را در مقاله “راهنمای انتخاب کنتاکتور” ببینید
تولید کنندگان کنتاکتور
کنتاکتورها کاربردهای زیادی در بخش های مختلف صنعت دارند. از همین رو شرکت های زیادی در سراسر دنیا اقدام به تولید آن ها می کنند. تنوع کاربرد و رنج جریان مصرف کننده های مختلف، سبب تنوع زیاد محصولات موجود در بازار شده است. با توجه به تنوع برندهای موجود در بازار و هدف گذاری پناپ کالا روی عرضه محصولات با کیفیت و دارای گارانتی، برندهای زیر در فروشگاه پناپ کالا موجود است.
کنتاکتور زیمنس
اگر قصد خرید کنتاکتور مطمئن برای کاربردهای عملیاتی سنگین دارید، قطعا زیمنس بهترین انتخاب برای شماست. کنتاکتور زیمنس با عملکرد مطمئن، طول عمر باالا و تنوع زیاد گزینه های موجود دست شما را برای انتخاب یک گزینه مطلوب باز می گذارد. کنتاکتور زیمنس در کلاس های مختلف برای استفاده در کاربردهای مختلف عرضه می شود. علاوه بر این نمونه های با کاربرد ویژه از جمله کنتاکتور خازنی نیز در سبد محصولات این برند وجود دارد.
کنتاکتور اشنایدر
اشنایدر یک برند اروپایی است که محصولات باکیفیت بالا و قیمت رقابتی به بازار عرضه می کند. اشنایدر نیز مانند زیمنس طیف گسترده ای از کنتاکتورها در کلاس های کاری مختلف و رنج جریان گسترده روانه بازار کرده است. کنتاکتور اشنایدر در کنار سایر محصولات فشارضعیف اشنایدر به منظور کنترل فرآیندهای اتوماسیون صنعتی نیز قابل استفاده است.
کنتاکتور هیوندای
اگر به دنبال خرید کنتاکتور با عملکرد خوب و قیمت مناسب هستید، هیوندای انتخاب مناسبی برای شماست. این برند شرقی به نسبت نمونه های اروپایی قیمت کمتری دارد. در عوض تنوع رنج جریان و کلاس کاری ان نیز کمتر است. به عنوان مثال کنتاکتور هیوندای سری HGC در دو کلاس کاری AC3 و AC4 رنج جریان 9 تا 800 آمپر را پوشش می دهد.
سوالات متداول
آیا کنتاکتور می تواند بارهای جریان بالا را تحمل کند؟
بله، کنتاکتورها به طور خاص برای تحمل بارهای با جریان بالا طراحی شده اند.
آیا کنتاکتورها برای مصارف مسکونی مناسب هستند؟
در حالی که کنتاکتورها معمولا در محیط های صنعتی و تجاری استفاده می شوند، می توان از آنها در کاربردهای مسکونی نیز استفاده کرد، به ویژه برای کنترل بارهای الکتریکی بزرگ.
طول عمر کنتاکتور چقدر است؟
طول عمر یک کنتاکتور به عوامل مختلفی از جمله نوع استفاده، شرایط محیطی و نگهداری بستگی دارد. با مراقبت و نگهداری مناسب، کنتاکتورها می توانند سال ها دوام بیاورند.